འབྲུག་གི་ནང་པའི་ཤེས་ཡོན་གྱི་འགན་ཁུར། Role of Buddhist education in Bhutan

ནང་པའི་ཤེས་ཡོན་ཟེར་མི་འདི་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་རབ་དང་གྲུབ་མཐའ། དེ་ལས་ རྗེས་འཇུག་མཁས་པ་ཚུ་གི་ཚུ་ མཛད་བཞག་མི་ ནང་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་ཤེས་ཡོན་ཚུ་ལྷབ་སྦྱང་འབད་མི་ཅིག་གོཝ་ཨིན། (Dharma Realm Buddhist University, 2022)། ང་བཅས་རའི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ནང་པའི་ཤེས་ཡོན་གྱི་དགོངས་དོན་འདི་ བོད་ཁ་བ་ཅན་གྱི་ལྗོངས་དང་ཆ་འདྲ་སུ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ Dorji Gyeltshen and Manual Lopez (2021) གིས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཞབས་དྲུང་མ་བྱོན་པའི་སྔོན་གོང་ལུ་ ནང་པའི་རིག་གཞུང་གི་ཤེས་ཡོན་འདི་ བོད་ཀྱི་གཙུག་སྡེ་ཚུ་ནང་ལས་ ལྷབ་སྦྱང་འབད་སྡོད་ཡོདཔ་ཨིན་པས། མ་གཞི་ ནང་པའི་ཆོས་ལུགས་འདི་ དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་ ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་སྤེལ་གནང་རུང་ རིམ་སྒྲིག་གི་དགོན་པའི་ཤེས་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་མིན་འདུག་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག། ནང་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་གཞི་བཀོད་རིམ་སྒྲིག་ལེགས་ཤོམ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༡༦ ལུ་ ཞབས་དྲུང་བྱོན་ཞིནམ་ལས་ དར་གནང་གནངམ་ཨིན་པས།སྤྱིར་བཏང་ ནང་པའི་རྗེས་སུ་འཇུག་མི་ཅིག་ཨིན་པ་ཅིན་ ནང་པའི་ཆོས་ཕྱོགས་ནང་ ཡང་དག་པ་སྦེ་འབད་དགོཔ་ངེས་དོན་ཨིན། ཆོས་ལུ་བརྟེན་ཏེ་རྐྱངམ་གཅིག་ ང་བཅས་ཀྱི་སེམས་འདི་ བདག་འཛིན་འབད་དེ་འགྱུར་ཚུགསཔ་ཨིན། Kotapitiye Rahula (2015) གིས་ ནང་པའི་ཆོས་ཀྱི་ལྟ་བ་ངོ་མ་འདི་ར་ མི་གི་རྒྱུད་ལུ་ཀུན་སྤྱོད་དང་བློ་གྲོས། སེམས་ཁམས་ལུ་འགྱུར་བ་འབག་ནི་འདི་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་  སྔོན་མ་འབད་བ་ཅིན་ ནང་པའི་ཤེས་ཡོན་སློབ་སྦྱོང་འབད་ནི་འདི་ དགེ་འདུན་པ་ཆ་ཁྱབ་ལུ་ རྐྱངམ་གཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ ཤུལ་ལས་ མི་ག་ར་ལུ་ ཆོས་འབད་ནིའི་གོ་སྐབས་འདི་ འདྲ་མཉམ་སྦེ་བྱིན་ཏེ་ སྒོམ་ཉམས་ལེན་འབད་དེ་ བདག་གཞན་ལུ་ཕན་པའི་བྱ་བ་དང་ཕན་སེམས་བསྐྱེད་ཚུགས་ཏེ་ཡོད་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ར་ Leverage Edu Tower (2021) གིས་བཤད་མི་ནང་ ནང་པའི་ཆོས་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ མི་ག་ར་ སྤྱི་མཐུན་གྱི་སྲིད་ཚོགས་འབག་ཚུགསཔ་མ་ཚད་ མི་ཚུ་གི་རྒྱུད་ལུ་ ཤེས་ཡོན་དང་སྒོམ་ཉམས་ལེན། དེ་ལས་ རང་གི་སེམས་དང་བསམ་ཚུལ་ཚུ་ རང་གིས་བརྟག་དཔྱད་འབད་ཚུགས་ཟེར་ཨིན་པས།

དེ་མ་ཚད་ དམ་པའི་ཆོས་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ དགའ་སྐྱིད་དང་ཞི་བདེ་ དེ་ལས་ མི་ཚུ་གི་བར་ན་འབྲེལ་བ་ཡང་ ལེགས་ཤོམ་ བཟོ་ཚུགཔ་ཨིན་མས། ནང་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་འབད་མི་དེ་གིས་ རང་གི་སེམས་འགྱུར་བཅོས་འབད་དེ་ རང་གི་མཐའ་འཁོར་ལུ་ཡོད་པའི་ སེམས་ཅན་ག་ར་ལུ་ ཕན་སེམས་བསྐྱེད་ཚུགསཔ་ཨིན་མས། དེ་འབདཝ་ལས་ རང་གི་རྒྱུད་ལུ་ཡང་ དགའ་བ་དང་ཞི་བདེ་ ངམ་ངམ་ཤུགས་ཀྱིས་འབྱུངམ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ར་ ནང་པའི་ཆོས་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ རང་གི་གཡུས་སྒོ་དང་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ཡོད་པའི་ལམ་ལུགས་སྲོལ་བཟང་པོ་ཚུ་ཡང་ མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་ལུ་ཕན་པ་ཡོདཔ་ཨིན། ནང་པའི་ཆོས་འབད་མི་འདི་ རང་གི་བསམ་སྤྱོད་ཚུ་འགྱུར་བཅོས་འབད་དེ་ དུག་ལྔ་སྤངས་ཞིནམ་ལས་ གཞན་ལུ་ཕན་སེམས་བསྐྱེད་དེ་ མི་ཚེ་དགའ་སྐྱིད་བཟོ་ནི་འདི་ཨིན་པས།

Middle way Education (2022) ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན། དམ་པའི་ཆོས་ལུ་ ཡན་ལག་གཙོ་བོ་ ཕྱིའི་གཟུགས་/ཕྱའི་གནས་སྟངས་དང་འབྲེལ་བ་དང་། ཚུལ་མཐུན་གྱི་མི་སྡེ་གོང་འཕེལ། འདུ་ཤེས་/སེམས་ཁམས་གོང་འཕེལ། བློ་རིག་གོང་འཕེལ་ཟེར་ཁག་བཞི་ཡོད་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། ཕྱིའི་གཟུགས་/ཕྱའི་གནས་སྟངས་དང་འབྲེལ་བ་ཟེར་མི་འདི་ འཇིག་རྟེན་ནང་སྡོད་པའི་རིང་ལུ་ འདོད་ཆགས་ཀྱི་དབང་ལུ་ཤུགས་མ་ཐལ་བར་ ཐ་དམ་ཚིག་ཐོག་ལས་སྡོད་ནི། རང་ལུ་ཡོད་པའི་རྒྱུ་ནོར་ཚུ་ ཚུལ་མཐུན་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི། དགོས་མཁོ་ཚུ་ལུ་ མཚམས་ཚོད་ཤེསཔ་སྦེ་ ཚུལ་མཐུན་གྱི་ཐོག་ལས་ ལག་ལེན་འཐབ་ནི་ཚུ་ཨིན་པས། ཚུལ་མཐུན་གྱི་མི་སྡེ་གོང་འཕེལ་ཟེར་མི་འདི་ གཞན་ལུ་གནོད་པ་མ་བཀལ་བར་ ཧན་ཏོང་ཏོ་དང་བདེན་པ་ཡོད་པའི་བློ་སླབ་ནི། མི་སྡེ་ནང་ དྲང་བདེན་གྱི་ཐོག་ལས་ ལཱ་འབད་ནི་དང་ རང་གི་འགན་ཁུར་འབག་ཤེས་ནི་ཚུ་ཨིན་པས། འདུ་ཤེས་/སེམས་ཁམས་གོང་འཕེལ་ཟེར་མི་འདི་ རང་གི་རྒྱུད་ལུ་ཡོད་པའི་བརྣབ་སེམས་སྤངས་ཏེ་ བྱམས་སྙིང་རྗེ་བསྒོམ་ནི་དང་། དྲན་ཤེས་ཀྱི་སྒོ་ལས་སྡོད་ནི་འདི་ཨིན་པས། བློ་རིག་གོང་འཕེལ་ཟེར་མི་འདི་ བཟང་ངན་ཚུལ་མཐུན་སྦེ་ཧ་གོ་སྟེ་སེམས་ཀྱིས་དྲང་པོ་སྦེ་བསམས་སྡོད་ནི་ཚུ་ཨིན་མས།

རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ།

Dharma Realm Buddhist University. (2022, January 26). What Is A Buddhist Education?: Retrieved from https://www.drbu.edu/news/what-buddhist-education

Leverage Edu Tower. (2021, July 2). Buddhist Education System: Retrieved from https://leverageedu.com/blog/buddhist-education-system/

Lopez, D. G. (2021). So Old and Yet So New: Buddhist Education and the Monastic Curriculum in Contemporary Bhutan. Journal of Bhutan Studies. Vol, 45

Middle way Education. (2022). The Four Elements of Buddhist Education: Retrieved from https://middlewayeducation.org/resources/article-the-four-elements-of-buddhist-education/

Rahula, K. (2015, January 9). Buddhist Studies as a Discipline and its Role in the Education . University of Sri Jayewardenepura: Retrieved from https://www.sjp.ac.lk/news/buddhist-studies-as-a-discipline-and-its-role-in-the-education/

Source : Dzongkha Development Commission 2022