བརྡ༌བརྒྱུད༌ཀྱི་དགོས་དོན།

བརྡ༌བརྒྱུད་སྐོར།

དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ མི་སྟོབས་དང་རྒྱུ་སྟོབས་ཆུང་བའི་ཁར་ རྒྱ་ཚད་ཡང་ག་ཅི་འདེ་ཆུང་ཀུ་ཡོད་རུང་ འབྲུག་པའི་རྒྱལ་དར་་གནམ་ཁར་ཕྱར་ཏེ་ ག་ཅི་འདེ་དགའ་ཏོག་ཏོ་དང་སྐྱིད་ཏོང་ཏོ་སྦེ་ རང་དབང་རང་བཙན་གྱི་ཁུར་ཆ་འབག་སྡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན། ཕྱི་ལས་ག་ནི་བ་མཛེས་པའི་གངས་རི་གིས་བསྐོར་ཏེ་ཡོད་པའི་ཁར་ ནང་ན་སྔོ་ལྗང་ལྡན་པའི་མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་དང་ རིགས་སྣ་ཚང་བའི་སྐྱེ་ལྡན་གནས་སྟངས་དེ་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་མཛེས་པའི་རྒྱན་ཆའི་རྟགས་སྟོནམ་ཨིནམ་ འཛམ་གླིང་ཀུན་གྱིས་མཐོང་ཚུལ་ལུ་ཡོདཔ་ཨིན། གནམ་ལོ་ ༡༩༦༠ ལས་ཚུར་ རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་སྣ་འགོ་བཙུགས་པའི་ཤུལ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ལོ་ལྔའི་འཆར་གཞི་བརྩམ་ནི་ཚུ་ཡང་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན། དུས་ཡུན་རིངམོ་གྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ཏེ་་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ དགོས་འདོད་དང་དགོས་དོན་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ འབྲུག་གཞུང་གིས་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིམ་ལུགས་ཚུ་ཡང་ འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། (Kinley Dorji, 1991, P3).

བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིམ་ལུགས།

དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིམ་ལུགས་དེ་ གཞན་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་དང་ཕྱདཔ་ད་ ག་ར་གི་་རྟིང་མ་ལུས་ཏེ་ཡོད་རུང་ མགྱོགས་དྲགས་སྦེ་ཡར་རྒྱས་དང་གོང་འཕེལ་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ད་རེས་ཀྱི་དུས་ལུ་ ཤེས་རིག་དང་ཐུགས་སྤྲོ་འབྱུང་སའི་ཡུལ་ཅིག་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་གོམ་སྤོ་ནིའི་དོན་ལུ་ཡང་ ག་ཅི་འདེ་ཕན་ཐོགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་གིས་མ་དོ་བར་ འབྲུག་པའི་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་དགོས་དོན་གཞན་ཡང་ ཚོང་འབྲེལ་གྱི་དོན་ལུ་ ལག་ལེན་གྱི་ཞབས་ཏོག་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ མི་ཚུ་ལུ་བློ་གཏད་ཚུགས་པའི་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་ལམ་ཅིག་དང་ མི་དམངས་ཞབས་ཏོག་གི་བརྒྱུད་ལམ་ཅིག་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་དགོཔ་ཨིན། བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་དགོས་དོན་གཙོ་བོ་ར་ འབྲུག་མི་རང་སོའི་ཐོབ་དབང་དེ་ངེས་བདེན་སྦེ་སྤྱོད་དེ་དགའ་སྐྱིད་ཀྱི་དབང་ཆ་ཡར་སྐྱེད་གཏང་ནི་ལུ་ཡང་ ཕན་ཐོགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། (Lhamo T & Oyama T, 2015).
འབྲུག་ལུ་བརྡ་བརྒྱུད་ཟེར་བའི་སྐབས་ རྒྱང་བསྒྲགས། གསར་ཤོག། གློག་བརྙན་ཁང་། རྒྱང་མཐོང་དང་ ཡོངས་འབྲེལ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ལུ་སླབ་ཨིན། བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་ལམ་དེ་བཟུམ་ལག་ལེན་ཐོག་ལས་ ཁག་ཆེ་བའི་གནས་ཚུལ་དང་ གཞན་དང་གཞན་ག་ར་ མ་འོངས་པའི་དགོས་དོན་གྱི་དོན་ལུ་བཞག་སྟེ་ མི་དམངས་ལུ་དུས་ཚོད་ཁར་ གོ་བ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་ཚུགས་ནི་དང་། ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ལུ་ རང་སོའི་མཐའ་འཁོར་ལུ་ ག་ཅི་ར་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་ན་གི་སྐོར་ལས་ མི་དམངས་ཀྱིས་ཤེས་ཚུགས་ནི་དེ་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༥ གི་ནང་ཡང་ བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་དགོས་དོན་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་སྦེ་བཀོད་མི་དེ་ཡང་ གནས་ཚུལ་ཞིབ་དཔྱད་འབད་ནི། གནས་ཚུལ་དེ་གིས་ཕན་ཚུན་གྱི་འབྲེལ་བ་བལྟ་ནི། རང་སོའི་ལམ་སྲོལ་ཚུ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་ནི། མི་དམངས་ལུ་ཐུགས་ཀྱི་སྤྲོ་བ་འབྱུང་བཅུག་ནི་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ཨིནམ་སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། (Lhamo T &Oyama T, 2015).

བརྡ་བརྒྱུད་རིམ་ལུགས་སྣ་ཚོགས།

བརྡ་བརྒྱུད་རིམ་ལུགས་སྣ་ཚོགས་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ འབྲུག་པའི་ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ རྒྱལ་ཡོངས་གྱི་གནས་ཚད་དང་ རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་ཚད་ནང་ལུ་ གོ་བ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་ནི་དང་ ཤེས་ཡོན་སྤེལ་ནི་ལུ་ཡང་ ཕན་ཐོགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ འབྲུག་པའི་མི་དམངས་ཀྱི་བར་ན་ བརྡ་དོན་སྤྲོད་ལེན་འབད་ནི་དང་ ཡོན་ཏན་དང་ཉམས་མྱོང་ཅན་གྱི་མི་ངོ་ཚུ་ལས་ ཡོན་ཏན་བརྗེ་སོར་འབད་ནི་ལུ་ཡང་ ཕན་ཐོགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་དགོས་དོན་ངོ་མ་ར་ འབྲུག་པའི་གཞུང་དང་མི་སེར་གྱི་བར་ན་ ཟམ་བཟུམ་ཅིག་གི་འགན་ཁུར་འབག་སྟེ་ བཏུབ་མ་བཏུབ་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་གོ་བ་སྤེལ་དགོཔ་དེ་ཡང་ཁག་ཆེ་ནི་དེ་གིས་ ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ཚོད་ཁར་ དཀའ་ངལ་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ ཁ་གསལ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ བརྡ་སྤྲོད་ནིའི་ལཱ་འགན་འབག་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། (Kinley Dorji&SiokSian Pek, 2013, P82-83).
བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིམ་ལུགས་སྣ་ཚོགས་ཡོད་ས་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་གསར་ཤོག་དང་པ་ ཀུན་གསལ་དེ་གིས་ དོན་ཚན་མ་འདྲཝ་གི་ཐོག་ལས་ གནས་ཚུལ་བསྡུ་ལེན་འབད་ནི། ཁྱབ་བསྒྲགས། ཚོང་བསྒྲགས། གསལ་བསྒྲགས་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ བྱིན་ནིའི་བརྒྱུད་ལམ་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱིར་གཏང་ བརྡ་ལམ་དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ རང་སོའི་མཐའ་འཁོར་དང་ རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་ཚད་ནང་ ག་ཅི་ར་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་ན་དང་ ལྷག་པར་དུ་ ཡར་རྒྱས་འགྱོ་ཚར་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ལུ་བལྟ་སྟེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་འགྱོ་བའི་བསྒང་ཡོད་མི་ཚུ་ལུ་ ཡོན་ཏན་དང་ལྟ་བྱ་མཐོང་བྱ་ཚུ་ཡང་ ལེ་ཤ་ར་ཐོབ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། བརྡ་བརྒྱུད་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ འབྲུག་མི་ཚུ་གི་བར་ན་ འབྲེལ་བ་འཐབ་ནི། གཞུང་དང་མི་སེར་གྱི་བར་ན་བརྡ་སྤྲོད་འབད་ནི། ཡོན་ཏན་བརྗེ་སེར་འབད་ནི། བཏུབ་མ་བཏུབ་ཀྱི་ལྟ་རྟོག་འབད་ནི་དང་ གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་ལ་སོགས་པའི་སྐོར་ལས་ ཧ་གོ་ཚུགསཔ་བཟོ་ནིའི་ དགོས་དོན་ཚུ་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། (ཀུན་བཟང་ཆོས་འཕེལ། རྣམ་རྒྱལ་ཕུན་ཚོག། ༢༠༠༩)
སྤྱོ་ལོ་ ༡༩༧༣ ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་ན་གཞོན་ཚོགས་པ་གིས་ འབྲུག་ལུ་བདུན་རིམ་རྒྱང་བསྒྲགས་ཀྱི་རིམ་ལུགས་ཅིག་འགོ་བཙུགས་ཡོད་མི་དེ་གིས་ ཤུལ་ལས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དགོས་འདོད་དང་བསྟུན་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༦ ལས་འགོ་བཟུང་ རྒྱང་བསྒྲགས་འཕྲུལ་ཁང་དེ་ ཡིད་ཆེས་བསྐྱེད་ཚུགས་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་ཅིག་ལུ་གྱུར་བའི་ཤུལ་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་དང་དང་ རྒྱལ་སྤྱི་གི་མི་ མང་ཤོས་ཅིག་ལུ་བརྡ་དོན་སྤྲོད་ལེན་འབད་ནི། རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་སེར་གྱི་བར་ན་ ལྟ་རྟོག་འབད་ནི། གཞན་ཡང་ མ་འོངས་པའི་དོན་ལུ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་སྦེ་ གནས་ཚུལ་ཚུ་ཡང་བསགས་བཞག་ནིའི་འཕྲུལ་ཆས་ཡོདཔ་ལས་ ཕན་ཐོགས་སྦོམ་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། (Lily Wangchuk. 2017, P72).

བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིགས།

བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིགས་ དཔེར་ན་ རྒྱང་མཐོང་བཟུམ་ཅིག་འབད་བ་ཅིན་ མི་ཚུ་ལུ་ དངོས་མཐོང་ཡོན་ཏན་དང་ གོ་བ་སྤེལ་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཆ་བཞག་ཚུགས་པའི་གནས་ཚུལ་ཚུ་ཡང་ལེ་ཤ་ར་འཐོབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་ ཐུགས་སྤྲོའི་ལས་རིམ་སྣ་ཚོགས་ དངོས་སུ་མཐོང་ནི་ཡོདཔ་ལས་ མི་ཚུ་གི་སེམས་ཁར་ སྤྲོ་བ་དང་དགའ་སྤྲོ་ཚད་མེདཔ་འབྱུང་བཅུག་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་རིམ་སྣ་ཚོགས་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ངེས་པར་དུ་ཁག་ཆེ་བའི་གནས་ཚུལ་དང་ མི་མང་གསལ་བསྒྲགས་ཚུ་འཐོབ་ཚུགས་པའི་དགོས་པ་ཚུ་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན། བརྡ་བརྒྱུད་དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ མི་རང་སོའི་རྒྱུད་ལུ་ ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་གྱི་ཡོན་ཏན་དང་ རིག་པ་གསརཔ་འཐོབ་ནི་ལུ་ཡང་ ཕན་པ་རྒྱ་ཆེཝ་སྦེ་ར་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ འཛམ་གླིང་འདི་ནང་གི་མི་ག་ར་གི་མི་ཚེ་ནང་ བྱ་བའི་ལཱ་ག་ཅི་འབད་རུང་ འཇམ་ཏོང་ཏོ་བཟོ་ཡོདཔ་ཨིན།

ཁུངས་གཏུག།

1. སྐལ་བཟང་ཆོས་འཕེལ། རྣམ་རྒྱལ་ཕུན་ཚོགས། (༢༠༠༩)འབྲུག་གི་ནོར་བུ། རྡོར་གླིང་གྲོས་ཚོགས།
2. Dorji, K and Sian Pak, S. (2013).The Bhutanese Media: In the Services of the Public, Centre for Bhutan Studies, Thimphu.
3. Dorji, K. (1991). The Media in Bhutan, Singapore, Asian Mass Communication Research &Information Centre.
4. Wangchuk, L. (2017). Facts about Bhutan the Land of Thunder Dragon, KMT Publishers.
5. Lhamo, T& Oyama, T (2015). The Role of Mass Media in Bhutan, Accessibility, Influence and its Impacts, Mass Communication Journalism 5: 266. doi:10.4172/2165-7912.1000266