འགན་འཁྲི།

འགན་འཁྲི་ཟེར་མི་འདི་ སྤྱིར་བཏང་མི་རང་རང་སོ་སོ་ལུ་ཕོག་པའི་འགན་ཁུར་འདི་ འཐུས་ཤོར་མེད་པར་ ཐ་དམ་ཚིག་ལས་རྒྱུ་འབྲས་དཔང་ལུ་བཙུགས་ཏེ་ ཡིད་ཆེས་དང་བརྩི་མཐོང་བསྐྱེད་ཐོག་ལས་ ལཱ་འབད་མི་འདི་ལུ་འགན་འཁྲི་ཟེར་སླབ་ཨིན། འགན་འཁྲི་ཟེར་ གོ་གནས་ཡོད་མི་དང་མེད་མི། མཉམ་ཆུང་དང་རྒྱུ་སྟོབས་ཅན་ ག་ཨིན་རུང་ དེ་དང་བསྟུན་པའི་འགན་འཁྲི་རེ་ཡོདཔ་ཨིན། PowerDMS (2022) ཟེར་བའི་རྩོམ་བྲིས་ནང་ལས་འབད་བ་ཅིན་ འགན་འཁྲི་ཟེར་བའི་སྐབས་མང་ཤོས་ཀྱིས་ ཁྲིམས་དང་སྒྲིག་གཞི་ཅིག་ལུ་གོ་བ་ལེན་དོ་ཡོད་ འགན་འཁྲི་ཟེར་མི་འདི་ དཔེར་ན་ལས་སྡེ་བཟུམ་ཅིག་འབད་བ་ཅིན་ དེ་ནང་ལུ་ཡོད་པའི་ལཱ་འབད་མི་ག་ར་ ལས་སྡེ་དེ་གིས་དམིགས་པ་དང་ རེ་འདོད་འགྲུབ་མི་ལུ་གོཝ་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ འགན་འཁྲི་འདི་དགོཔ་འདྲཝ་ཅིག་འབད་བ་ཅིན་ ལཱ་འབད་མི་དང་འགོ་དཔོན་གཉིས་ཆ་རའི་ཁ་ཐུག་ལས་ ཤོ་མཚུངས་འོང་དགོཔ་འདི་གལ་ཆེ་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས།  Khan (n.d.) གིས་འབད་བ་ཅིན་ འགན་འཁྲི་ལུ་དབྱེ་བ་ ༨ དང་ འགན་འཁྲི་ཅན་གྱི་ཀ་ཆེན་ ༤ ཡོདཔ་སྦེ་བཤདཔ་ཨིན་མས།

འགན་འཁྲི་འདི་ སྒེར་པ་རང་ར་སོ་སོ་དང་ གང་ཟག་མནོ་ཤེས་མི་སླབ་ཤེས་མི་ལུ་མེད་ཐབས་མེད་པའི་ཁྱད་ཆོས་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིན། དེ་ཡང་ མི་འདི་འགན་ཁུར་འབག་མ་ཐལ་མི་ཅིག་ཨིན་པ་ཅིན་ སྟབས་མ་བདེཝ་འཐོན་ནི་གི་རྒྱུ་ངོ་མ་དང་ དགྲ་བཟུམ་ཅིག་ཨིན། Biddinger (n.d.) གིས་འབད་བ་ཅིན་ འགན་འཁྲི་འདི་འགོ་ཁྲིདཔ་འབད་ནི་ལུ་ གནམ་མེད་ས་མེད་ཕན་ཐོགས་འབྱུངམ་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ ཁོ་གིས་འབད་བ་ཅིན་ འགན་འཁྲི་འདི་ལས་བརྟེན་ དང་པ་ མི་དང་མི་གི་བར་ན་ བློ་གཏད་དང་ཡིད་ཆེས་འཕེལ་འགྱོ་ནི། གཉིས་པ་ལུ་ འགན་འཁྲི་ལས་བརྟེན་ ང་བཅས་རའི་དུས་ཚོད་འདི་འཕྲོ་བརླག་མ་འགྱོ་བར་ བཅུད་ཡོད་པའི་ལཱ་འབད་ནི། གསུམ་པ་ལུ་ འགན་འཁྲི་འདི་ལས་བརྟེན་ ང་བཅས་ཀྱིས་ བློ་སྤོབས་འཐོབ་ནི་ལུ་ཕན་ཐོགས་སྦོམ་འབྱུངམ་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། Kyriacou (2008) གིས་འབད་བ་ཅིན་ འགན་འཁྲི་ལས་བརྟེན་ དྭངས་གསལ་སྦེ་ལཱ་འབད་ཚུགས་པའི་ནུས་པ་ཡོད་ཟེར་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ མི་འདི་འགན་འཁྲི་ཅན་ཅིག་ཨིན་པ་ཅིན་ དྭངས་གསལ་གྱི་ཐད་ཁར་འབད་རུང་ མི་འདི་ལུ་སྐྱོན་མི་འོང་ཟེར་ཨིན་མས། Finkelstein (n.d.) གིས་འབད་བ་ཅིན་ འགན་འཁྲི་ལས་བརྟེན་ ཁུངས་ཡོད་མེད་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ནང་མ་ཚུད་པར་ རང་གིས་མནོ་མི་འདི་འབད་ནི་ལུ་སེམས་ཤུགས་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་འཐོབ་ནི། རོགས་གཞན་དང་མཉམ་ མཐུན་ལམ་བཟོ་ནི་ལུ་འཇམ་ཏོང་ཏོ་དང་ བཟང་ངན་ཐག་གཅད་ནི་ལུ་ཡང་ཕན་ཐོགས་འབྱུངམ་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས།

གལ་སྲིད་འགན་འཁྲི་འདི་མེདཔ་འདྲཝ་ཅིག་འབད་བ་ཅིན་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་སྟབས་མ་བདེཝ་ལེ་ཤ་འབྱུངམ་ཨིན། དེ་ཡང་འགན་འཁྲི་ཟེར་བའི་སྐབས་ལཱ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོདཔ་ལས་ ལཱ་འབད་བའི་ལཱ་ཤུལ་དང་སྤུས་ཚད་ དེ་ལས་ཐོན་ཤུགས་ལེགས་ཤོམ་འོང་མི་སྲིད། Finkelstein (n.d.) གིས་ འགན་འཁྲི་འདི་མེད་པ་ཅིན་ མི་ཚུ་གིས་ལཱ་འབད་ནི་ལུ་སྤྲོ་བ་ཞན་ཏེ་ ཐབས་ཤེས་གསརཔ་བཏོན་ཚུགས་ནི་ལུ་གདོང་ལེན་འབྱུང་ནི་དང་། མི་དང་མི་གི་བར་ན་ འབྲེལ་བ་འཐབ་ནི་ཉུང་ནི། རང་གི་ལཱ་ནང་མ་ཚད་ གཞན་གྱི་ལཱ་འགན་འབག་ནི་དང་ ལཱ་གཞན་མི་ནང་འབྲེལ་གཏོགས་འབད་ནི་ཉུང་ནི། དེ་ལས་ རང་ལུ་འགན་འཁྲི་མེད་པའི་བསྒང་ལས་ རང་ལུ་འགན་ཁུར་ག་ཅི་ཕོགཔ་ཨིན་ན་ཤེས་མ་ཚུགས་པར་ལུས་ནི་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། འགན་འཁྲི་མེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ སྤྱིར་བཏང་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་བློ་གཏད་དང་ཡིད་ཆེས་ དེ་ལས་ ཆ་བཞག་མེད་པར་ ཕན་ནུས་ཅན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་འཐོན་མི་སྲིད་ནི་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ འགན་འཁྲི་མེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ ཁྲལ་དང་ངོ་ཚ་མེད་པའི་ལཱ་ ངན་ལྷད་འབད་ནི་དང་། ངན་ལྷད་འབད་མི་ཡང་ མང་རབས་ཅིག་འཐོན་སྲིད་ནི་ཨིནམ་ལས་ མི་སྡེ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་གྱོང་རྒུད་སྦོམ་ཕོག་ནི་ཨིན་མས། མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པ་མཆོག་གི་གསུངས་དོ་བཟུམ་ མི་མང་རབས་ཅིག་གིས་བཅུད་ཡོད་པའི་ལཱ་འབད་མི་འདི་ མི་ངན་གཅིག་གིས་ཚར་གཅིག་གུར་འབྱུང་ཁུངས་མེདཔ་བཟོ་འོང་ཟེར་བའི་དཔྱེ་བཟུམ་ འགན་འཁྲི་མེད་པའི་མི་འདི་གིས་ དཀའ་ངལ་སྦོམ་བཟོ་ནི་ཨིན་མས།

དེ་བཟུམ་མའི་འགན་འཁྲི་མེད་པའི་མི་ངོམ་མེདཔ་བཟོ་ཐབས་ལུ་ ལཱ་གི་སྤུས་ཚད་ཚུ་ལྟ་རྟོག་འབད་ནི་འདི་གནམ་མེད་ས་མེད་གལ་ཅན་ཅིག་ཨིན། འགན་འཁྲི་འདི་ མི་གི་ཁོག་པ་ནང་བཙུགས་ནི་གི་ཐབས་ལུ་ དཔེར་ན་ ལས་སྡེ་ཅིག་ཨིན་པ་ཅིན་ ལས་སྡེ་དེ་གིས་བཅའ་ཡིག་དང་ སྒྲིག་གཞི་ཚུ་བཟོ་སྟེ་ ཞལ་འཛོམས་ལོགས་སུ་སྦེ་འཚོགས་ཏེ་ ཧིང་སང་ས་བཟོ་དགོཔ་འདུག། ལཱ་འདི་མ་འབད་བའི་སྔ་གོང་ལུ་ ཁས་བླངས་བཟུམ་ཅིག་སྦེ་ ཡིག་ཐོག་ལུ་བཀོད་དེ་ ས་ཡིག་དང་བཅས་ འགན་ལེན་འབག་བཅུག་པ་ཅིན་ འགན་འཁྲི་དང་གཅིག་ཁར་ བརྩོན་ཤུགས་དང་སེམས་ཤུགས་ཡང་འཐོབ་ཚུགས་ནི་ཨིན་མས། Guerin, McCrae & Shepheard (2018)  ཚུ་གིས་འབད་བ་ཅིན་ འགན་འཁྲི་འདི་ག་དེ་སྦེ་འབག་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་ན་་ དྭངས་གསལ་གྱི་ཐོག་ལས་ཤེས་ཚུགསཔ་མ་ཚད་ ཚར་གཅིག་དང་གཉིས་འཐུས་ཤོར་བའི་སྐབས་ རྒྱབ་སྐྱོར་དང་ལམ་སྟོན་ཚུ་བྱིན་པ་ཅིན་ ཕུགས་ལུ་གྲུབ་འབྲ་ལེགས་ཤོམ་འབྱུང་ཚུགས་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། འགན་འཁྲི་འདི་སྒྲིང་སྒྲི་འོང་ནིའི་དོན་ལུ་ འཕྲལ་འཕྲལ་ར་ཞལ་འཛོམས་འཚོགས་ཏེ་ ལཱ་འདི་ག་དེ་སྦེ་འབད་ནུག་ག་ཚུ་བརྟག་དཔྱད་འབད་དགོཔ་འདི་ གལ་ཅན་ཅིག་ཨིན་མས། དེ་དང་གཅགི་ཁར་ དམིགས་བསལ་དུ་འབྲེལ་ཡོད་འགོ་དཔོན་ཚུ་ལུ་འགན་འཁྲི་གི་སྐོར་ལས་ མ་བཏུབ་བཏུབ་སྦེ་གོ་བརྡ་སྤྲོད་དགོཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ འགོ་དཔོན་ཚུ་གིས་ར་འཐུས་ཤོར་སོང་པ་ཅིན་ ཤིང་དང་ཤ་མུ་གཅིག་ཁར་རུལ།། ཟེར་བའི་དཔྱེ་བཟུམ་ འོག་ལས་ལཱ་འབད་མི་ཚ་འབད་རུང་ ཡ་མེད་འགྱོ་ནིའི་ཉེན་ཁ་ཡོད། མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་གིས་གསུང་དོ་བཟུམ་ གཞུངམ་འབད་མ་བཏུབ་མི་ཚུ་ སྦུག་ལུ་བཙུགས་ཏེ་ཚར་གཅད་དགོ་ཟེར་བའི་བཀའ་སློབ་ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ གཞན་གཞུངམ་མ་འབད་མི་ཚུ་འབད་རུང་ མནོ་བསམ་བཏང་སྟེ་བསྒྱུར་བཅོས་འགྱོ་ཚུགས་ནི་ཨིན་མས། ན་གཞོན་ཚུ་མ་འོངས་པའི་བུ་རྒྱུད་ཨིནམ་ལས་ ཁོང་ཆ་ཁྱབ་ལུ་ འགན་འཁྲི་གི་སྐོར་ལས་ ཆུ་དྭངས་བ་ཉ་གསལཝ་ སྦེ་བཤད་བྱིན་དགོཔ་དང་ ལོ་ན་ཆུང་ཀུ་བསྒང་ལས་ར་ འགན་འཁྲི་དང་འབྲེལ་བའི་ལཱ་དང་ལས་རིམ་ཚུ་ནང་ གྲལ་གཏོགས་འབད་བཅུག་དགོཔ་གལ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིན་ནོ།།་

References

(2022, Dec 22). Retrieved from Why Is Accountability Important in the Workplace?: https://www.powerdms.com/policy-learning-center/why-is-accountability-important-in-the-workplace#

Benoit Guerin, J. M. (2018). Accountability in modern government .

Biddinger, M. (n.d.). Retrieved from The importance of Accountability: https://www.cedarville.edu/

Finkelstein, D. (n.d.). Retrieved from Why Is Being Accountable So Important?: https://tickthoseboxes.com.au/why-is-being-accountable-so-important/

Finkelstein, D. (n.d.). Retrieved from 6 Pitfalls Of Lack Of Accountability In The Workplace: https://tickthoseboxes.com.au/6-pitfalls-of-lack-of-accountability-in-the-workplace/

Khan, N. A. (n.d.). Retrieved from Concepts and Forms of Accountability: https://openjicareport.jica.go.jp/

Kyriacou, A. (2008, May). Retrieved from Defining Accountability: https://www/researchgate.net/publication/