རྒྱལ༌ཁབ༌ནང༌གི་དཔལ༌འབྱོར༌སོར༌འགྱུར།

United Nation (2016) གིས་ དཔལ་འབྱོར་སོར་འགྱུར་ཟེར་མི་འདི འོང་འབབ་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་གཅིག་ལས་ མཐུན་རྐྱེན་བཟོ་སའི་ས་གོ་ བཟོ་གྲྭ་འཕྲུལ་ཁང་དང་ཚོང་ལམ་ཚུ་ནང་ ཁ་བསྒྱིར་ཏེ་འགྱོ་བའི་རིམ་པ་ཅིག་ལུ་སླབ་ཨིན་མས། དཔལ་འབྱོར་སོར་འགྱུར་འདི་ ག་ནི་བ་ཁག་ཆེ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་གོང་འཕེལ་གྱི་གཞི་ཙ་ངོ་མ་ཅིག་ཨིན། དཔལ་འབྱོར་སོར་འགྱུར་འདི་ཡང་ ག་དེ་སྦེ་འབྱུངམ་སྨོ་ཟེར་བ་ཅིན་ ད་ལྟོ་ཡོད་པའི་འོང་འབབ་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་གོང་འཕེལ་བཏང་མི་དང་ གཞན་འོང་འབབ་བཟོ་མི་བཟོ་གྲྭ་འཕྲུལ་ཁང་ གསར་བཟོ་འབད་མི་འདི་ལས་འབྱུངམ་ཨིན་མས། དཔལ་འབྱོར༌སོར༌འགྱུར་འབད་མི་འདི་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་ལུ་ ཁེ་ཕན་སྦོམ་སྦེ་ར་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ དཔལ་འབྱོར་འདི་གི་དམིགས་ཡུལ་ངོ་མ་ར་ ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་ནི་དང་འབྲེལ་བའི་ལཱ་ཚུ་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི། རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ལུ་བཟོ་ གྲྭ༌འཕྲུལ༌ཁང༌གཞི༌བཙུགས༌འབད༌ཐོག༌ལས་ ལཱ༌གཡོག༌དང༌འབྲེལ༌བའི༌དཀའ༌ངལ༌སེལ༌ཐབས་ལུ༌ དམིགས༌པ༌སྐྱེད༌དོ༌ཡོདཔ༌ཨིན༌མས། དཔལ༌འབྱོར༌སོར༌འགྱུར༌འདི༌ ལེགས༌ཤོམ་སྦེ་ལག༌ལེན༌འཐབ༌པ༌ཅིན༌ འདི༌གི༌གྲུབ་འབྲས་ཡང༌ ལེགས༌ཤོམ༌འཐོན་ནི་ཨིན་མ་ཚད་ མ་འོངས་ཡུན་བརྟན་གནས་ཐབས་ལུ་ཡང་ཕན་ཐོགས་འོང་ནི་ཨིན་མས།

Zangpo (2022) ད་ལྟོའི་རིང་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ འོང་འབབ་ཆེ་ཤོས་ར་ གློག་མེ་ཕྱིར་ཚོང་འཐབ་མི་འདི་ར་ཨིན་མས། འདི་བ་ལྷག་སྟེ་ ཡར་རྒྱས་འགྱོ་ནིའི་ཐབས་ལུ་ དཔལ་འབྱོར་སོར་འགྱུར་གི་ལམ་ལུགས་འདི་ལུ་ གཙོ་རིམ་གཟུང་དགོཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ ག་ཅི་སྦེ་ཟེར་བ་ཅིན་ མི་སེར་ཚུ་འདྲ་མཉམ་སྦེ་གོང་འཕེལ་འགྱོ་ནིའི་ ལམ་སྟོན་ཨིན་མས། འདི༌བཟུམ༌སྦེ༌ ད༌རིས༌རྒྱལ༌ཁབ༌ཀྱི༌ དཔལ༌འབྱོར༌འདི༌ ཕྱིར༌ཚོང༌འཐབ༌མི༌ལས༌ ནང༌འདྲེན༌འཐབ༌མི་འདི༌མང་པའི་ཁར་ ཕྱིར༌ཚོང༌ཨ༌ཙི༌ཅིག༌འཐབ༌མི༌འདི༌ཡང༌ གློག༌མེ༌འཕྲུལ༌ཁང༌ལས༌འཐོན༌མི༌འདི༌ར༌ཨིནམ་སྦེ་བཤད་དེ་འདུག། རང༌མགོ༌རང༌འདྲོང༌གི༌ཁྲིམས༌དེབ༌དང༌འཁྲིལཝ༌ད༌ ནང༌འདྲེན༌འབད༌ནི༌འདི༌ མར༌ཕབ༌འབད༌དགོཔ༌སྦེ༌ཡོད༌རུང༌ རྒྱལ༌ཁབ༌ཀྱི་སའི༌ཆགས༌ཐངས་ཀྱིས་སྦེ་ འབད༌འཐབ༌ག༌ནི༌ཡང༌མིན༌འདུག༌ཟེར༌ཨིན་མས།

BBS (2019) ནང་ རྒྱལ༌ཁབ༌གོང༌འཕེལ༌གཏང༌ཐབས༌ལུ༌ བཟོ༌གྲྭ༌ཆུང༌བ༌ཚུ༌ གཞི༌བཙུགས༌འབད༌ཐོག༌ལས༌ རྒྱལ༌ཁབ༌ཀྱི༌དཔལ༌འབྱོར༌གོང༌འཕེལ༌གཏང༌དགོཔ༌སྦེ་བཀོད་ཡོདཔ་དང་། གཞུང༌གི༌དཔལ༌འབྱོར༌གོང༌འཕེལ༌ལུ༌གཙོ༌རིམ༌གཟུང༌དོ༌ཡོདཔ༌མ༌ཚད༌ རྩིས༌ལོ༌འདི༌ནང༌གཞུང༌གི༌མ༌དངུལ༌ཐེར༌འབུམ༌ ༡ ཡོད༌ས༌ལས༌ ཕྱེད༌ཀ༌ལྷགཔ༌ཅིག༌བཟོ༌གྲྭ༌ཆུང༌བ༌དང༌ ནང༌བཟོ༌ཚོང༌འབྲེལ༌གི༌དོན༌ལུ༌བཞག༌ཡོདཔ༌སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག།

Gross National Happiness Commission (2019, pg.37) གིས་ ང༌བཅས༌ཀྱི་རྒྱལ༌ཁབ༌འདི༌ ཆུང༌ཀུ༌ཅིག་འབདཝ༌ལས༌ དཔལ༌འབྱོར༌སོར༌འགྱུར༌འདི༌བཟོ༌གྲྭ༌ཆུང༌བ༌ཚུ༌ ཡར༌རྒྱས༌བཏང༌ཐོག༌ལས༌ བསྒྲུབ༌ཚུགསཔ༌མ༌ཚད༌ འདི༌གིས་སྦེ༌ལུང༌ཕྱོགས༌འདྲ༌མཉམ༌དང༌ ལཱ༌གཡོག༌གི་༌གོ༌སྐབས༌བྱིན༌ཚུགས༌་ནིའི་འོས༌འབབ༌ཡོདཔ༌མ༌ཚད༌ ཡོད༌མི་དང་མེད༌མི་གི༌བར༌ན༌ ཁྱད༌པར༌མེདཔ༌བཟོ༌ཐབས༌ལུ༌ཕན༌པ༌ཡོདཔ༌སྦེ་བཀོད་ནུག།

གིས་ དཔལ་འབྱོར་སོར་འགྱུར་འདི་ ལཱ༌འབད༌མི༌དང༌ རྒྱུ༌རྐྱེན༌ཡར༌འཕེལ༌གཏང༌ནི༌ལུ༌ཕན༌པ༌ཡོདཔ་ཨིན་མས། དཔྱེ༌འབད༌བ༌ཅིན༌ སོ༌ནམ༌ཐོན༌སྐྱེད༌ལས༌བཟོ༌སྐྲུན༌ལཱ༌སྡེ༌ལུ༌ གཙོ༌བོ༌བཟུང༌བ༌ཅིན༌ འདི༌གིས༌ འོང༌འབབ༌དང༌ཁེ༌ཕན༌ཡང༌མངམ༌སྦེ་འོང༌ནི༌ཨིནམ༌ལས༌ དཔལ༌འབྱོར༌འདི༌ཡར༌རྒྱས༌འགྱོ་ཚུགས་ནི་དང༌། རྒྱལ༌ཁབ༌ཆུང༌ཀུ༌ ང༌བཅས༌རྒྱལ༌ཁབ༌བཟུམ༌ཚུ༌ནང༌བཟོ༌བའི༌མ༌རྩ༌དང༌ དཔལ༌འབྱོར༌གྱི་ཚད༌གཞི༌མེདཔ༌ལས༌ ཕྱིར༌ཚོང༌རྒྱ༌སྦོམ༌སྦེ་གཏང༌མི༌ཚུགས༌དོ༌ཡོདཔ༌ཨིན། ད༌ཚུན༌ དཔལ༌འབྱོར༌གི༌གཞི༌རྩ༌ངོ༌མ༌ར་ གློག༌མེ༌འདི༌ལུ༌ བཟུང༌སྡོདཔ༌མ༌གཏོགས༌ གཞན༌ཕྱིར༌ཚོང༌འཐབ༌ནི༌འདི༌ ཚད༌གཅིག༌ལས༌མེདཔ༌ཨིན། འདི༌གིས་སྦེ༌ ལོ༌བཅུ༌ཐམ༌གྱི༌ རིང༌ཐོན༌དངོས༌ཚད༌གཞི༌འདི༌ གཞན༌མི༌ཚོང༌འབྲེལ༌ལས༌སྡེ༌ཚུ༌ལས༌མཐོ༌སུ་སྦེ༌ཡོདཔ༌ཨིན། Giri (2020)

འདི༌བཟུམ༌སྦེ༌ཚོང༌འབྲེལ༌གྱི༌ལཱ༌གཞན༌ལུ༌གཙོ༌རིམ༌བཟུང༌བ༌ཅིན༌ འདི༌གིས་གཞན༌མི༌ལས༌སྡེ༌གསརཔ༌གཞི༌བཙུགས༌འབད༌ནི༌དང་ ན༌གཞོན༌ལཱ༌གཡོག༌གི༌གོ༌སྐབས༌བཟོ༌ནི༌ལུ༌ཕན༌པ༌འོང༌ནི༌ཨིན༌མས།

རྒྱབ་རྟེན།

United Nation. (2016). Economic diversification. United Nations Framework Convertion on Climate Change. Retrieved from

https://unfccc.int/topics/resilience/resources/economic-diversification

Zangpo, T. (30/05/2022). Bhutanese economy should move from resource-driven to productivity-driven. Kuensel. Retrieved from

https://kuenselonline.com/bhutanese-economy-should-move-from-resource-driven-to-productivity-driven/

BBS. (05/08/2019). Economic diversification must be prioritized says PM. BBSCL. Retrieved from

http://www.bbs.bt/news/?p=118797

Twelfth five year plan : Economic diversification. (2019). Gross National Happiness Commission. Pg. 37

Giri, G. (2020). Bhutan’s journal to economic transformation. The Druk Journal. Retrieved from

https://drukjournal.bt/bhutans-journey-to-economic-transformation/