རྟེན་འབྲེལ
རྟེན་འབྲེལ་གྱི་སྐོར། སྤྱིར་རྟེན་འབྲེལ་ལ་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། སྐད་ཅིག་མའ་ིརྟེན་འབྲེལ། འབྲལ་པ་ཅན་གྱི། གནས་སྐབས་པའི། རྒྱུན་ཆགས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་དང་བཞིའོ། དེ་དག་ལས་ཚེ་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཕུང་པོའི་གནས་སྐབས་ལ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་སུ་འགྱུར་པར་སྟེ་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། དེ་ལ་དང་པོ་སྡོམ་ནི། ཚེ་གསུམ་ཕུང་པོའི་སྐབས་ལ་བཅུ་གཉིས་བཞག །ཡན་ལག་ཐ་སྙད་གཙོ་བོའི་སྒོ་ནས་བསྟན། །ཚེ་གསུམ་ཉིད་ལ་བཞག་པའི་དགོས་པ་བསྟན། །ཉིན་མོངས་གསུམ་དང་རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་སུ་བསྡུ། །གཉིས་ཀྱི་རྒྱུ་འབྲས་བསྡུས་ཀྱང་བར་མས་རྟོགས། །སྔ་ཕྱིའ་ིརྒྱུ་འབྲས་ཡོད་ཀྱང་བཅུ་གཉིས་ངེས། །འབྱུང་དང་བྱུང་བའི་རྟེན་འབྲེལ་ཁྱད་པར་བཤད།
ཅེས་པ་ལྟར་བདུན་ལས། དང་པོ་ནི། ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཚང་བ་ནི་འདོད་པ་ཁམས་པའི་རྫུས་སྐྱེས་མ་ཡིན་པའི་སེམས་ཅན་ཚེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་གཅིག་དབུས་སུ་བྱས་ནས་དེའི་ཚེ་གསུམ་ལ་མ་རིག་པ་དང་འདུ་བྱེད། རྣམ་ཤེས་ནས་སྲིད་པའི་བར་བརྒྱད། སྐྱེ་རྒ་གཉིས་སོ་སོར་བཞག་དགོས་ཏེ། མཛོད་ལས། སྔོན་དང་ཕྱི་མཐར་གཉིས་གཉིས་དང་། །བར་དུ་བརྒྱད་ཡོངས་རྫོགས་ལྡན་ལ། །ཞེས་སོ།། འོ་ན་དེ་ཚེ་གསུམ་ལ་བཞག་པའི་ངོ་བོ་གང་ཞེ་ན། མ་རིག་པ་ནི་ཚེ་སྔ་མའི་ལས་ཀུན་ནས་བསློངས་བའི་ཉིན་མོངས་པའི་གནས་སྐབས་པའི་ཕུང་པོ་སྔའོ། །འདུ་བྱེད་ནི་སྔ་མའི་ཉིན་མོངས་པའི་དབང་གིས་ལས་བསོག་པའི་གནས་སྐབས་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །རྣམ་ཤེས་ནི་ལས་དེས་ཚེ་འདིར་མའི་མངལ་དུ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོའི་གནས་སྐབས་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །མིང་དང་གཟུགས་ནི་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་སྐད་ཅིག་གཉིས་པ་ནས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་མ་དོད་པའི་བར་གྱི་གནས་སྐབས་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དོད་པ་ནས་ཡུལ་དབང་རྣམ་ཤེས་གསུམ་མ་འདུས་པའི་བར་གྱི་གནས་སྐབས་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །རེག་པ་ནི་དེ་གསུམ་འདུས་ནས་བདེ་སྡུག་གི་འགྱུར་བ་མི་ཤེས་པའི་བར་གྱི་གནས་སྐབས་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །ཚོར་བ་ནི་བདེ་སྡུག་གི་འགྱུར་བ་ཤེས་ནས་འཁྲིག་པ་སྤྱོད་མི་ཤེས་པའི་བར་གྱི་གནས་སྐབས་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །སྲེད་པ་ནི་འཁྲིག་པ་སྤྱོད་ཤེས་པ་ནས་འཁྲིག་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ཆགས་པ་མ་སྐྱེས་པའི་བར་གྱི་གནས་སྐབས་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །ལེན་པ་ནི་དེ་ལ་ཆགས་པ་སྐྱེས་ནས་ལོངས་སྤྱོད་དེ་ཐོབ་པའི་ཆེད་དུ་ཡོངས་སུ་རྒྱུག་པའི་བར་གྱི་གནས་སྐབས་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །སྲིད་པ་ནི་ཡོངས་སུ་རྒྱུག་པ་དེ་ཉིད་ཡང་སྲིད་ཕྱི་མ་འབྱུང་བའི་ལས་སོག་པའི་གནས་སྐབས་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །སྐྱེ་བ་ནི་ལས་དེས་ཚེ་ཕྱི་མ་མངལ་དུ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་སྐད་ཅིག་དང་པོའི་གནས་སྐབས་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །རྒ་ཤི་ནི་འདིའི་སྐད་ཅིག་གཉིས་པ་མིང་གཟུགས་ནས་བཟུང་སྟེ་ཚོར་བའི་བར་གྱི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །དེ་ཡང་དེ་ཉིད་དབུས་སུ་བཞག་པ་ན་སྐྱེ་བ་ལ་རྣམ་ཤེས་དང་། རྒ་ཤི་ལ་མིང་གཟུགས་ནས་ཚོར་བའི་བར་བཞག་སྟེ། གཞན་ལའང་འགྲེའོ།
གཉིས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ཕོང་པོ་ལྔ་པ་ཡིན་ན། མ་རིག་པ་སོགས་ཅིའི་ཕྱིར་ཡན་ལག་ཏུ་བཞག་ཅེ་ན། དེ་དང་དའི་གནས་སྐབས་ན་གཙོ་གང་ཆེ་བ་དེའི་མིང་ནས་སྨོས་ཏེ་ཡན་ལག་ཏུ་བཞག་པ་ཡིན་ཏེ། སྔོན་ཉིན་མོངས་པའི་གནས་སྐབས་ན་མ་རིག་པ་གཙོ་ཆེ་བ་དང་། ལས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ན་འདུ་བྱེད་སེམས་པ་གཙོ་ཆེ་བ་ལ་སོགས་པའི་དབང་གིས་ཡན་ལག་རེ་རེ་ལ་ཕུང་པོ་ལྔ་ཆར་ཡོད་ཀྱང་མ་རིག་པ་སོགས་དེ་དང་དེའི་མིང་གིས་སྨོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གཙོ་བའི་ཕྱིར་ན་ཡན་ལག་བསྒྲགས། །ཞེས་སོ། །
གསུམ་པ་ནི། འོ་ན་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཕུང་པོ་ཉིད་ལ་བཞག་ནས། དེ་ཡང་ཚེ་གསུམ་ལ་བཞག་པའི་དགོས་པ་གང་ཞེ་ན། སྔོན་གྱི་མཐར་བདག་བྱུང་ངམ་མ་བྱུང་སྙམ་པའི་རྨོངས་པ་བསལ་ནས་ཕུང་པོའི་རྒྱུན་ཙམ་ཞིག་འབྱུང་གི་བདག་ནི་ཅུང་ཟད་ཙམ་ཡང་མ་བྱུང་བར་ཤེས་པ་དང་། ཕྱི་མའི་ཚེ་བདག་འབྱུང་ངམ་མ་འབྱུང་སྙམ་པའི་རྨོངས་པ་བསལ་ནས་ཕུང་པོའི་རྒྱུན་ཙམ་ཞིག་འབྱུང་གི་བདག་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་འབྱུང་བ་མེད་པར་ཤེས་པ་དང་། །ད་ལྟར་བདག་གི་ངོ་བོ་ནི་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་སྙམ་པའི་རྨོངས་པ་བསལ་ནས་ཕུང་པོའི་རྒྱུན་ཙམ་ཞིག་ཡོད་ཀྱི་བདག་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མིན་ནོ་ཞེས་ཤེས་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་ཏེ། བདག་མེད་ཕུང་པོ་ཙམ་ཉིད་དོ། །ཞེས་དང་། །སྔོན་དང་ཕྱི་མཐའ་བར་དག་ལ། །རྨོངས་པ་རྣམ་པར་བཟློག་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་སོ། །
བཞི་པ་ནི། བཅུ་གཉིས་པོ་ཐམས་ཅད་ཉིན་མོངས་པ་གསུམ་དུ་ཡང་འདུས་ཏེ། མ་རིག་པ་དང་། སྲེད་པ་དང་། ལན་པ་གསུམ་ནི། ཉིན་མོངས་པའི་ཀུན་ནས་ཉིན་མོངས་པ་དང་། འདུ་བྱེད་དང་སྲིད་པ་གཉིས་ནི་ལས་ཀྱི་ཀུན་ནས་ཉིན་མོངས་པ་དང་། ལྷག་མ་བདུན་ནི་གཞིའི་ཀུན་ནས་ཉིན་མོངས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། ཡང་རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་སུའང་འདུས་ཏེ། ཉིན་མོངས་པ་དང་ལས་ཀྱི་བསྡུས་པ་ལྔ་ནི་རྒྱུའི་རྟེན་འབྲེལ་དང་། ལྷག་མ་བདུན་ནི་འབྲས་བུའི་རྟེན་འབྲེལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཉིན་མོངས་གསུམ་མོ་ལས་གཉིས་སོ། །གཞི་བདུན་དེ་བཞིན་འབྲས་བུ་ཡིན། །ཅེས་སོ།།
ལྔ་པ༌ནི། ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཆ་གཅིག་གིས་བསྡུས་པའི་ཚེ་ཕྱི་མའི་འབྲས་བུའི་གནས་སྐབས་སུ་རྣམ་ཤེས་ནས་ཚོར་བའི་བར་ལྔ་མེད་པ་ཐལ། ཕྱི་མའི་འབྲས་བུའི་ཡན་ལག་རྣམས་སྐྱེ་རྒ་གཉིས་སུ་འདུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚེ་སྔ་མའི་རྒྱུའི་གནས་སྐབས་སུ་སྲེད་ལེན་སྲིད་པ་གསུམ་མེད་པར་ཐལ། ཚེ་སྔ་མའི་རྒྱུའི་ཡན་ལག་རྣམས་མ་རིག་པ་དང་འདུ་བྱེད་གཉིས་སུ་འདུས་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་སྐྱོན་མེད་དེ། ཚོ་འདིའི་འབྲས་བུའི་ཡན་ལག་ལ་ལྔར་ཕྱེ་བའི་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ལས་ཕྱི་མའི་འབྲས་བུའི་ཡན་ལག་ལ་ཡང་ཡན་ལག་ལྔ་པོ་དེ་ཡོད་པར་རྟོགས་ནུས་པའི་ཕྱིར་དང་། ཚེ་འདིའི་རྒྱུའི་ཡན་ལག་ལ་གསུམ་དུ་ཕྱི་བའི་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ལས་སྔ༌མའི༌རྒྱུའི༌ཡན༌ལག༌ལ༌ཡང༌གསུམ༌པོ༌དེ༌ཡོད༌པར་རྟོགས་ནུས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གཉིས་ཀྱི་རྒྱ་འབྲས་མདོར་བསྡུས་པ། །བར་མའི་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ལས། །ཞེས་སོ། འོ་ན་སྔ་ཕྱི་གཉིས་ཀྱི་རྒྱུ་འབྲས་རྒྱས་པར་མི་ཕྱེ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡིན་སྙམ་ན། དེ་ལྟར་ན་མདོ་ལས། ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཆ་གཅིག་གིས་སྔ་མ་སྔ་མའི་རྐྱེན་གྱིས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་བསྐྱེད་པ་དེ་མི་འགྲུབ་པས་དེ་བསྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་སྔ་ཕྱི་གཉིས་ཀྱི་རྒྱུ་འབྲས་མདོར་བསྡུས་ནས་བར་མ་རྒྱས་པར་ཕྱེ་བའོ།
དྲུག་པ་ནི། མ་རིག་པ་ལ་རྒྱུ་མེད་ན་འཁོར་བ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་པར་འགྱུར་ཞིང་། ཡོད་ན་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་སུ་གྲངས་མི་ངེས་པར་འགྱུར་བ་དང་། རྒ་ཤི་ལ་འབྲས་བུ་མེད་ན་འཁོར་བ་ལ་ཐ་མ་ཡོད་པར་འགྱུར་ཞིང་། ཡོད་ན་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་སུ་གྲངས་མ་ངེས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། འདིའི་ལན་དུ་ཉིན་མོངས་པ་ལས་ཉིན་མོངས་པ་དང་། །བྱ་བ་ཉིད་དོ་དེ་ལས་གཞི། །དེ་ལས་གཞི་དང་ཉིན་མོངས་སྐྱེ། །དེ་ནི་སྲིད་པའི་ཡན་ལག་ལུགས། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ཡང་མདོ་ལས་གསུངས་པའི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཆ་གཅིག་ལ་འཁོར་བས་བསྡུས་པའི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཆ་གཉིས་ངེས་པར་ཚང་བ་ནི་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་སྡེ་སྣོད་ཀུན་གྱི་དགོངས་པར་སྣང་སྟེ། འདིར་ཡང་མདོ་ལས་གསུངས་པའི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཆ་གཅིག་བཞག་པ་ལ་ཡང་ཚེ་གསུམ་ངེས་པར་དགོས་ཤིང་། འཁོར་བས་བསྡུས་པའི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཆ་གཅིག་ལ་ཚེ་གཉིས་ཀྱི་ཆོག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཚེ་སྔ་མའི་མ་རིག་པ་དང་འདུ་བྱེད་ལ་སྲེད་ལན་སྲིད་པ་གསུམ་ཚང་ཞིང་། ཚེ་འདིའི་རྣམ་ཤེས་ནས་ཚོར་བའི་བར་ལ་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་ཤི་གཉིས་ཚང་བས་དེར་ཡང་འཁོར་བའི་རྒྱུ་འབྲས་ཆ་གཅིག་རྫོགས་ལ། ཚེ་འདིའི་སྲེད་ལན་སྲིད་པ་གསུམ་ལ་མ་རིག་པ་དང་འདུ་བྱེད་གཉིས་ཚང་། ཚེ་ཕྱི་མའི་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་ཤི་ལ་རྣམ་ཤེས་ནས་ཚོར་བའི་བར་ལྔ་ཚང་བས་དེར་ཡང་འཁོར་པའི་རྒྱུ་འབྲས་ཆ་གཅིག་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། འོ་ན་འཁོར་བའི་རྒྱུ་འབྲས་ཆ་གཅིག་ལ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་སུ་མི་འཇོག་པར་ཆ་གཉིས་ལ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་སུ་བཞག་པའི་དགོས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་ཚེ་གསུམ་ལ་བཞག་པའི་དགོས་པ་དང་། སྔ་མ་སྔ་མའི་རྐྱེན་གྱིས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་འབྱུང་བར་རྟོགས་པའི་དགོས་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི་བཤད་ཟིན་ལ། ཕྱི་མ་ནི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཆ་གཅིག་ལ་མདོ་ལས་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་སུ་བཞག་ན་སྔ་མ་སྔ་མའི་རྐྱེན་གྱིས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་འབྱུང་བར་མི་འགྲུབ་སྟེ། དེའི་ཚེ་སྲེད་ལན་སྲིད་པ་གསུམ་པོ་རྒྱུར་བྱས་ནས་རྣམ་ཤེས་ནས་ཚོར་བའི་བར་འབྲས་བུར་བཞག་དགོས་པས་ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་འབྱུང་བར་མི་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། ཆ་གཉིས་ལ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཆ་གཅིག་ཏུ་བཞག་པའི་ཚེ་ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་འབྱུང་བར་འགྲུབ་སྟེ། དེའི་ཚེ་ཚོར་བ་ནི་ཆ་སྔ་མའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ལ། སྲེད་པ་ནི་ཚེ་ཕྱི་མའི་རྒྱུ་ཡིན་ཅིང་། མདོ་ལས་འབྱུང་བའི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ཚེ་གཉིས་ཀ་ཡང་ཆ་གཅིག་ཏུ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ།
བདུན་པ་ནི། འོ་ན་མདོ་ལས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་དང་བྱུང་བ་ཞེས་གཉིས་གསུངས་ན་དེ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་གང་ཞེ་ན། མདོའི་དགོངས་པ་ནི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་པོ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བ་དང་བྱུང་བ་གཉིས་ཀ་ཡིན་པའི་དོན་ཡིན་ལ། བསྟན་བཅོས་ལས་ནི་རྒྱུའི་ཡན་ལག་ལྔ་པོ་འབྱུང་བ་དང་། འབྲས་བུའི་ཡན་ལག་བདུན་པོ་བྱུང་བར་འཆད་དེ། འདིར་ནི་འབྱུང་བ་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། །བྱུང་བ་འབྲས་བུ་ཡིན་པར་འདོད། །ཅེས་སོ། འདིར་བཤད་པ་ནི་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བའི་ལུགས་ཡིན་ནོ།[༡]